Vorige week schreef ik een ode aan ons sociale vangnet. Waarom we blij moeten zijn dat het systeem er is en waarom we ons vooral niet schuldig zouden moeten voelen als we in de onvoorziene positie komen waarin we er gebruik van mogen/moeten maken. Toch voelen veel mensen zich niet prettig bij het gebruik maken van het vangnet. Niet alleen omdat ze tijdelijk geen werk hebben (de meesten van ons geloven dat dat uiteindelijk wel weer goed komt en gelukkig is dat in de meeste gevallen ook zo) maar omdat er een naar bijsmaakje aan het vangnet zit. Dat vangnet is namelijk voor de ‘zwakkeren’ in de maatschappij. De mensen die niet zelfredzaam zijn. Die hun handjes ophouden en die lui zijn. Die niet willen werken. Die alles doen om met hun kont op de bank te kunnen blijven zitten (etc., etc.). Waar komt dat negatieve beeld over werkzoekenden toch vandaan? En waarom is het geheel onterecht?
Een immer hot topic in het nieuws is de manier waarop werkzoekenden benaderd dienen te worden en alles wat er mis gaat bij uitkeringsinstanties (o.a. het UWV). Zo moesten werkzoekenden in Rotterdam een aantal jaar geleden ‘in beweging komen’ (op zich een goed idee) en werden ze – i kid you not – gekort op hun uitkering als ze niet kwamen opdagen (zie https://joop.bnnvara.nl/nieuws/klijnsma-rotterdam-mag-werkloze-dwingen-om-te-korfballen). Kan het nog denigrerender? Neen. Volgens mij niet. Maar het benadrukt wel het ultieme beeld van de ‘luie’ werkloze. Of het schandaal bij UWV rondom de ‘grootschalige’ fraude’ met uitkeringen van seizoenarbeiders. Ook een lekkere. Half Nederland over de fles, werkzoekenden weer negatief in het nieuws.
Werkloosheid wordt vrijwel altijd negatief benaderd. Hierdoor onstaat een ontzettend scheef beeld over werkzoekenden
Wie er op let, zal zien dat werkloosheid in de media vrijwel altijd negatief benaderd wordt. Van de ‘luiheid’ van werkzoekenden kon ik geen data vinden, maar van het percentage fraude-plegers t.o.v. de media aandacht die het krijgt wel. Zie hieronder het ontzettend scheve beeld.
Het beeld van luie, uitkeringstrekkende en frauderende werklozen wordt maar wat graag in stand gehouden. Terwijl in werkelijkheid 99,9% van de werkzoekenden mensen zijn als jij en ik. Die onverhoopt in een moeilijke situatie zijn beland. Die hun talenten en vaardigheden graag inzetten voor een organisatie en die liever gisteren dan vandaag nog aan de slag gingen.
Zelf ben ik ook een aantal keren ‘in between jobs’ geweest en heb ik een uitkering ontvangen. Door mijn reiservaring weet ik dat ik dankbaar mag zijn voor het systeem in Nederland. Maar toch bekroop ook mij met enige regelmaat een soort van schuldgevoel. Van ‘dit wil ik niet’. Dat komt onder andere door ons vertekende beeld over de ‘gemiddelde werkloze’ en hoe deze ‘profiteert’ van het systeem. En jij bent niet die ‘gemiddelde werkloze die profiteert van het systeem’. Jij (en ik) wil immers wel aan het werk!
De volgende keer dat je jezelf betrapt op schuld en schaamtegevoelens over je werkloosheid mag je jezelf vertellen dat het helemaal oké is om gebruik te maken van de uitkering. Dat het vooral het beeld in de media is die werkzoekenden veel negatiever wegzetten is dat je in de weg zit. En dat de meeste werkzoekenden net zo zijn als jij en ik. Gemotiveerde mensen die het liefst zo snel mogelijk weer aan de gang willen. Dat helpt om te relativeren. Je bent niet lui, je bent geen uitkeringstrekker. Je bent net als al die andere honderdduizenden werkzoekenden: in een tijdelijk onvoorzien positie maar erg gemotiveerd weer aan de slag te gaan. Voor deze mensen is het systeem ontworpen. Het is dus absoluut niet nodig je schuldig te voelen. Je doet niets verkeerd, je werkt hard en je hebt recht op die uitkering. Zoek actief naar ander werk, maar wees ook dankbaar, blij en trots op het feit dat je gebruik kunt maken van het vangnet. En de eerstvolgende keer dat werkzoekenden weer eens negatief in de media komen? Bedenk dat sensatie verkoopt en neem het bericht met een grote korrel zout! Liefs, Inge